قبل از آنکه در مورد هورمون AMH صحبت کنیم ، ابتدا کمی در مورد ساختار فولیکول های تخمدان بحث می
کنیم.فولیکول ساختاری است که بخشی از تخمدانها را تشکیل میدهد و تخمک (واحد ساختمانی دستگاه تناسلی زنان که به آن اووسیت و یا اووم نابالغ گفته می شود) سلولی است که از دیواره داخلی فولیکول بصورت منظم و در سیکل قاعدگی بالغ و آزاد میشود .
علاوه بر تخمک، فولیکول دارای سلول های دیگری هم هست که استروژن لازم برای بالغ شدن تخمک را آزاد می کند که به آن سلولهای گرانولوزا گفته شده و تعداد آن تحت کنترل گونادوتروپین های خون افزایش و تحت کنترل تستوسترون خون کاهش می یابد.
تحت اثر FSH این سلولها رسپتورهای LH را در سطح خودش بیان کرده و LH با اتصال به این رسپتورها فرآیند تکثیر این سلولها را متوقف می کند.
این سلولها توسط یک لایه ماتریکس اکستراسلولار که به آن پوشش فیبرو - ماسکولار گفته می شود احاطه می شود که در قسمت خارجی آن سلولهای تکا در داخل لایه تکا داخلی و خارجی یافت می شود.
استروژن تولید شده از گرانولوزا سل ها، در دهانه رحم در گردش است و تولید موکوس را تحریک میکند. موکوس مسیر حرکت اسپرم را در لوله فالوپ آسان می کند. استروژن در حال گردش در دیواره رحم باعث رشد بافتی میشود و مکان را برای لقاح تخمک و اسپرم فراهم میکند). وقتی یک فولیکول برای بالغ شدن تحریک میشود بزرگ شده و پر از مایع میشود.
در سیکل منظم، فولیکول های مختلفی بزرگ و بالغ میشوند، اما تنها یک فولیکول می تواند پروسه بالغ شدن را در هر ماه کامل کند.
سرانجام LH باعث تحریک ترشح هورمون پروژسترون از فولیکول می شود. حالا فولیکول لوتئوم (یا کورپوس لوتئوم) نامیده میشود و ترشح پروژسترون را تا قاعدگی ادامه میدهد.
اگر بارداری اتفاق بیافتد این هورمون همچنان در حال ترشح باقی می ماند و باعث لقاح تخمک و اسپرم میشود. سلول جدید ترکیبی از نخمک و اسپرم هورمون HCG را ترشح میکنند. این هورمون باعث ادامه یافتن ترشح هورمونهای پروژسترون و استروژن می شود. اگر بارداری اتفاق نیافتد به یکباره پروژسترون کاهش می یابد و دیواره رحم فرو ریخته و خونریزی صورت میگیرد.
بطور دقیق تر و خلاصه می توان گفت، در شروع هر چرخه قاعدگی، حدود ۱۲ تا ۲۰ فولیکول اولیه حاوی تخمک نارس تحت تاثیر هورمون محرک فولیکولی (FSH) شروع به رشد می کنند تا به فولیکول ثانوی بدل شوند. خود فولیکول های اولیه از فولیکول های ابتدایی (پریموردال) منشأ می گیرند.
فولیکول های اولیه در تخمدان جنین مونث در ۱۰ تا ۳۰ هفتگی به وجود می آیند. تا حدود روز ۹ چرخه قاعدگی، تنها یکی از فولیکول های ثانوی باقی می ماند و بقیه فولیکول های در حال رشد تحلیل می روند.
در روز ۱۴ سیکل، تولید هورمون محرک لوتئینی کننده (LH) اوج می گیرد و این امر باعث تبدیل فولیکول ثانوی به فولیکول ثالثیه (که به آن فولیکول غالب و یا گرافین هم می گویند) می شود که در طول ۲۴ تا ۳۶ ساعت بعدی آزاد می شود.
این فولیکول مقدار زیادی هورمون جنسی زنانه یا استرادیول تولید می کند.
هرگاه قطر فولیکولها بیشتر از 2 سانتی متر شود به آن کیست تخمدان می گویند.
هورمونیAMH توسط سلولهای گرانولوزا فولیکول های در حال رشد که غیر وابسته به سیکل می باشد (فولکیول های پره آنترال و آنترال کوچک حاوی تخمک) تولید می شود، از این رو شاخصی از تعداد و کیفیت تخمک های پریموردال (ابتدایی) محسوب می شود.
تولید هورمون AMH به همکاری میان سلول های تکا و سلول های گرانولوزا بستگی دارد.
هورمون AMH از فعال شدن تعداد زیادی فولیکول ، از طریق مهار بسیج افراطی رشد فولیکولی که توسط FSH ایجاد شده است، جلوگیری می کند و در نتیجه نقش مهمی در فولیکولوژنزیز دارد.
میزان این هورمون بعنوان شاخصی جهت تعیین حساسیت تخمدان به داروهای تحریک کننده تخمک گذاری استفاده می شود (نشان دهنده هم پاسخ ضعیف تخمدان و هم افزایش پاسخ را شامل می شود).
هورمون AMH بر خلاف FSH، Inhibin B و استرادیول در تمام طول سیکل قاعدگی ثابت است ، از این رو ، انجام این تست در هر زمان از چرخه قاعدگی امکان پذیر است.
کاهش AMH با افزایش ریسک سقط جنین (حتی در زنان جوان) همراه است.
در ارزیابی زنانی که با خطر کاهش رزرو تخمدانی روبرو هستند کمک کننده است، از جمله زنان دارای سابقه خانوادگی یائسگی زودرس (نارسایی تخمدان)، زنان مبتلا به یائسگی زودرس (نارسایی تخمدان)، زنان دارای سابقه آندومتریوز شدید، شیمی درمانی یا جراحی قبلی بر روی تخمدان، زنان مبتلا به بیماریهای اتوایمیون، عفونت لگن، و زنانی که از رژیم های گیاهخواری استفاده می کنند (شایان ذکر است در اکثر زنان مبتلا به کاهش رزرو تخمدانی، ریسک فاکتورهای فوق وجود ندارد و یکی از راههای شناسایی آنها استفاده از تست AMH می باشد).
میزان AMH در سندرم تخمدان پلی کیستیک و گرانولوزا سل تومور به شدت افزایش می یابد.
بهتر است اندازه گیری AMH با سونوگرافی ترانس واژینال به منظور شمارش فولیکولهای آنترال و حجم تخمدان برای بررسی رزرو تخمک مورد استفاده قرار گیرد.
تاریخ انتشار: 18:7:32 1398/03/23
سایر مطالب
پیامد تغییر سطح استروژن در مردان شاخص های (اندکس های) خونی مورد سنجش در آزمایش CBC کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه و اصول نگهداری صحیح زباله‌های شیمیایی راهنمای محیط کشت مورد استفاده در کشت سلول حیوانی چکیده ای از آنالیز ادرار ( urinalysis) آزمایش بیوره : اصول و موارد استفاده از این تست چسب اسکاچ کرمک برای تشخیص انگل در کودکان آزمایش تکه تکه شدن DNA اسپرم (DFI) تشخیص ایمونولوژیک سندرم شوگرن آزمایشات بالینی تشخیص پروتئینوری اریتروسیتوز روش پاپ اسمیر استاندارد Thin Prep تشخیص ایمونولوژی بیماری میاستنی گراویس(Myasthenia Gravis) آزمایش جدید برای تشخیص بیماری های مقاربتی تکنیک ایمونوفلورسانس و اهمیت آن در تشخیص بالینی
