نام اختصاری: TT

سایر نام ها: زمان ترومبین

Thrombin Time (Bovine), Plasma

بخش انجام دهنده: هماتولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری:  پلاسما سدیم سیترات

حجم نمونه مورد نیاز:   1 ml پلاسما (حداقل 0.5 ml)

شرایط نمونه گیری:

1.       بیمار ترجیحاً ناشتا باشد.

2.      بیمار نبایستی پیش از انجام آزمایش داروهای ضد انعقاد مصرف نماید. این داروها از قبیل:

• Heparin

• Warfarin/Coumadin

• Direct thrombin inhibitor: Pradaxa (dabigatran), Acova (argatroban)

• Direct Xa inhibitor: Xarelto (rivaroxaban), Eliquis (apixaban), Savaysa (edoxaban)

 • tPA (tissue plasminogen activator)

 

ملاحظات نمونه گیری:

1. نمونه بیمار را در لوله ها یا ویال های پلاستیکی حاوی %3.2 سیترات سدیم ( ویال درب آبی روشن) جمع آوری کنید

a)      اگر هماتوکریت بیمار بیش از 55 درصد باشد، حجم ضد انعقاد لوله باید تنظیم شود.

b)      اگر هماتوکریت بیمار بین 55 تا 65 درصد باشد، حذف 0.1 میلی لیتر از ضد انعقاد سیترات از لوله و عدم انجام محاسبات قابل قبول است. این امر بیشتر

 

در بیماران مبتلا به هماتوکریت بالا را شامل می شود. با این وجود تعداد بسیار کمی از بیماران دارای هماتوکریت بیش از 65٪ خواهند بود.

c)      برای بیمارانی که هماتوکریت بیش از 65% دارند از فرمول زیر برای تعیین حجم صحیح ضد انعقاد استفاده گردد:

C = (1.85 × 10–3)(100 – HCT)(V Blood)

Abbreviations: C= volume of citrate remaining in the tube, HCT = patient’s hematocrit, and V = the volume of blood to be added. (If a 5-mL tube is used, V= 4.5 mL)

d)      خون ممکن است از دستگاه دسترسی به عروق (VAD) گرفته شود. در صورت امکان، از لومن VAD که هپارینه نشده است، نمونه بگیرید.

e)      اگر هیچ کدام در دسترس نیست، لاین باید با 5 میلی لیتر سالین شسته شود و 10 میلی لیتر اول خون (بزرگسالان) یا 3 میلی لیتر اول (اطفال) دور ریخته شده یا برای مقاصد دیگر استفاده می شود.

f)       لوله ها باید کاملا پر شوند. رگ‌گیری تمیز (صحیح) برای جلوگیری از فعال شدن انعقاد توسط ترومبوپلاستین بافتی ضروری است.

g)      به آرامی نمونه جمع آوری شده را  5 الی 6 بار سرو ته کرده تا بخوبی مخلوط گردد. از اختلاط شدید یا وارونگی اضافی خودداری کنید.

h)      وجود لخته را بررسی کنید. نمونه‌های حاوی لخته‌های فیبرینی در بیشتر موارد رد می‌شوند.

i)        تا زمان پردازش و  انجام آزمایش نمونه را در دمای اتاق نگهداری نمایید. پردازش نمونه در حالت ایده آل باید در عرض 1 ساعت پس از زمان جمع آوری انجام شود. با این حال تا 4 ساعت پس از جمع آوری نمونه قابل انجام است.

2. نمونه باید دوبار سانتریفیوژ شود تا نمونه پلاسمایی بدون پلاکت (یا فقیر از پلاکت) تهیه شود (تعداد پلاکت کمتر از mcL /10000).

a)      نمونه را فوراً در  ×G1500 به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ کنید

b)      پلاسما را با دقت از سلول ها جدا کنید و از گرفتن بافی کت/پلاکتی اجتناب کنید. با استفاده از پیپت پلاستیکی نمونه را در یک لوله پلاستیکی انتقال دهید.

c)      پلاسمای الیکت شده را به مدت 10 دقیقه در  ×G1500 مجدداً سانتریفیوژ نمایید

d)      قسمت بالایی پلاسما را بردارید و  تقریباً 250 میکرولیتر قسمت پایین پلاسما را دور بریزید

e)      پلاسمای دو بار سانتریفیوژ شده باید (1 تا 2 میلی لیتر) در لوله های پلاستیکی با برچسب مشخص تقسیم شود. بر اساس تعداد تست های درخواست شده مقدار پلاسما مورد نیاز را تعیین کنید. به طور کلی، مقدار 1 میلی لیتر در هر آزمون مورد نیاز است. پروفایل های انعقادی و تک آزمایش های چندین بار درخواست نیاز به مقدار بیشتری پلاسما می باشد.

 

f)       پس از سانتریفیوژ، پلاسما را از نظر لخته های فیبرین بررسی کنید. نمونه های لخته شده باید دور ریخته شده و نمونه دوباره جمع آوری شود.

3. در صورت نمونه گیری در بیرون از آزمایشگاه سریعاً به آزمایشگاه تحویل دهید. نمونه ها باید در دمای 20-  درجه سانتیگراد منجمد شوند (ایده آل -40  درجه) و  در یک ظرف با حداقل 5 پوند یخ خشک فرستاده شوند. نمونه ها باید یخ زده وارد شوند.
4. اطلاعات درخواست شده از بیمار را ثبت کنید، زیرا درخواست و تفسیر  آزمایش در بسیاری از نتایج غیر طبیعی پیچیده به سابقه بالینی بستگی دارد (مرتبط است).

موارد عدم پذیرش نمونه:

ü      نمونه دارای فیبرین زیاد

ü      ویال خوب پر نشده (عدم رعایت نسبت خون با ماده ضد انعقاد)

ü      نمونه همولیز شدید

ü      نمونه ایکتریک شدید

ü      نمونه لیپمیک شدید

ü      نمونه دارای آلودگی پلاکتی

ü      نمونه پلاسما EDTA دار

ü      نگهداری نمونه در یخچال

شرایط نگهداری:

1.       در دمای اتاق تا 4 ساعت قابل قبول است. نگهداری نمونه در دمای یخچال قابل پذیرش نمی باشد.

2.       نمونه در فریز ( منفی 20 الی 40 درجه سانتیگراد) تا 2 هفته پایدار است.

اهمیت بالینی:

1.       تشخیص  وجود یا حذف وجود هپارین یا ضد انعقادهای شبه هپارین در ارتباط با زمان رپتیلاز (RT) جهت ارزیابی زمان‌های طولانی شده انعقاد غیرقابل توضیح .

ü      زمان رپتیلاز (RT) یک آزمایش خون برای تشخیص کمبود یا ناهنجاری‌های فیبرینوژن می باشد.

 

 

2.       شناسایی علت طولانی شدن زمان پروترومبین (PT)، زمان ترومبوپلاستین نسبی فعال(aPTT) یا زمان زهر افعی راسل رقیق شده

(DRVT) همراه با سنجش RT و فیبرینوژن

کاربرد بالینی:

1.       بررسی اختلالات احتمالی اکتسابی یا ارثی هموستاز.

2.       گاهی اوقات جهت بررسی ترومبوز غیرقابل توضیح بکار می رود.

روش مرجع: -

روش ارجح: Optical Clot-Based

روش متداول: Electromagnetic Mechanical Clot Detection ، Optical clot detection

          سایر روشها:  اضافه کردن ترومبین به پلاسما فقیر از پلاکت در دمای 37 درجه سانتیگراد در pH= 7.4 و اندازه گیری مدت زمان تشکیل لخته

 

مقادیر طبیعی: 14 - 20 Second  

ü      هر آزمایشگاه باید خودش بر اساس روش انجام محدوده طبیعی (رفرانس اینتروال) را تعیین نماید.

          اطلاعات بالینی:

زمان انعقاد طولانی مدت ممکن است با طیف گسترده ای از ناهنجاری های انعقادی از جمله:

-          کمبود یا ناهنجاری عملکردی (مادرزادی یا اکتسابی) بسیاری از پروتئین های انعقادی

-          کمبود یا ناهنجاری عملکردی پلاکت ها

-          مهارکننده های فاکتور خاص

-          انعقاد حاد منتشر داخل عروقی

-          داروهای ضد انعقاد اگزوژن (مانند هپارین، وارفارین)

 

 

زمان پروترومبین (PT) و زمان ترومبوپلاستین نسبی فعال شده (aPTT) تست های اولیه برای ناهنجاری های انعقادی هستند و  در بسیاری از اختلالات طولانی می شوند.

ترومبین تبدیل فیبرینوژن به فیبرین را کاتالیز می کند (با جدا کردن فیبرینوپپتیدهای A و B)، که به دنبال آن پلیمریزاسیون فیبرین برای تشکیل لخته صورت می گیرد. تست زمان ترومبین (TT) زمان تشکیل لخته را هنگام افزودن ترومبین به پلاسمای سیتراته اندازه گیری می کند.

آبشارهای آنزیمی پیش انعقادی وابسته به فسفولیپید (مسیر درونی، بیرونی و "مشترک") با افزودن ترومبین اگزوژن دور زده می شوند. بنابراین، TT عمدتاً عملکردها و تعاملات ترومبین اگزوژن فاز محلول و فیبرینوژن درون زا را منعکس می کند.

 

تفسیر:  طولانی شدن زمان ترومبین (TT) با حضور ضد انعقادهای شبه هپارین، هیپوفیبرینوژنمی، دیس فیبرینوژنمی، محصولات تخریب فیبرین (FDP) و مهارکننده های آنتی بادی ترومبین سازگار است. یک TT خیلی طولانی معمولاً نتیجه وجود هپارین در نمونه یا به ندرت وجود آنتی بادی های ترومبین یا آفیبرینوژنمی است.

هنگامی که آزمایش TT با ترومبین گاوی رقیق شده برای رسیدن به زمان لخته شدن پلاسما طبیعی حدود 20 ثانیه انجام می شود، TT قادر است هپارین شکسته نشده را با غلظت 0.05 واحد در میلی لیتر هپارین (units/mL 0.05) تشخیص دهد.

سایر آزمایشات مفید در تفسیر اهمیت طولانی شدن TT عبارتند از: زمان رپتیلاز (RT)، زمان ترومبین انسانی، سنجش فیبرینوژن قابل لخته شدن، و سنجش فیبرین D-dimer. این تست ها به عنوان اجزای پانل های تست پروفایل انعقادی موجود هستند.

نکته: دیس فیبرینوژنمی های مادرزادی نادر مرتبط با ترومبوآمبولی وریدی (به عنوان مثال، فیبرینوژن بوردو) ممکن است زمان ترومبین و رپتیلاز طبیعی و سطوح فیبرینوژن طبیعی را نشان دهد.

عوامل مداخله گر : در شرایط داخل بدن (in vivo) مصرف آسپارژیتاز، هپارین، وارفارین، مهارکننده مستقیم ترومبین مانند پاراداکسا، مهارکننده فاکتور ده و فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) در افرایش آن مؤثرند. FDP نیز منجر به افزایش آن می گردد.

توضیحات:

1.      نمونه دو سانتریفیوژ شده برای نتایج دقیق بسیار مهم است زیرا آلودگی پلاکتی ممکن است باعث نتایج جعلی شود.

2.       هر آزمایش انعقادی درخواستی باید ویال مخصوص به خود را داشته باشد.

3.       اگر زمان ترومبین بالا باشد، مخلوط ترومبین با نرمال سالین به نسبت 1:1 اضافه شود.

 

 

4.      آزمایش زمان ترومبین، به خودی خود، ارزش تشخیصی کمی دارد و باید در چارچوب سنجش‌های انعقادی اضافی (مانند زمان پروترومبین، زمان ترومبوپلاستین نسبی فعال و زمان رپتیلاز) تفسیر شود.

 

          منابع :

1. Clinical and Laboratory Standards Institute. Collection, Transport, and Processing of Blood Specimens for Testing Plasma-Based Coagulation Assays and Molecular Hemostasis Assays; Approved Guideline—Fifth edition. CLSI document 2008;H21-A5:Vol 28 No 5
2.  Koepke JA: Coagulation testing systems. In: Practical Laboratory Hematology. Churchill Livingston; 1991
3. Corriveau DM, Fritsma G: Hemostasis and Thrombosis in the Clinical Laboratory. JB Lippincott Company; 1988
4. Galanakis DK: Plasma thrombin time and related tests. In: Williams Hematology. 5th ed. McGraw-Hill Book Company; 1995:L91-L93
5.  Greaves M, Preston FE: Approach to the bleeding patient. In: Colman RW, Hirsh J, Marder VJ, et al. eds. Hemostasis and Thrombosis: Basic Principles and Clinical Practice. 4th ed. JB Lippincott Company; 2001:783-837
6. Turgeon TL, ed: Clinical Hematology. 6th ed. Wolkers Kluer and Co; 2018
7. Mayomedical laboratories: https://www.mayocliniclabs.com/test-catalog/overview/602184#Clinical-and-Interpretive
8. ARUP Laboratories: https://ltd.aruplab.com/Tests/Pub/0030260
9. RCPA: https://www.rcpa.edu.au/Manuals/RCPA-Manual/Pathology-Tests/T/Thrombin-time
10. کتاب جامع تجهیزات آزمایشگاهی و فرآورده های تشخیصی گردآوری دکتر حمیدرضا سقاء و همکاران- انتشارات میر