نام اختصاری:  C1q

سایر نام ها: جزء C1q کمپلمان، Functional C1q، C1q Complement Component, Serum، Complement C1q

بخش انجام دهنده: ایمونولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم

حجم نمونه مورد نیاز:  1 ml

شرایط نمونه گیری:

1. ترجیحاً بیمار ناشتا باشد.

2. خون را در ویال های پلاستیکی  بدون ماده ضد انعقاد جمع آوری نمایید.  

ملاحظات نمونه گیری:

1.  خون کامل باید توسط تکنیک های پزشکی مورد قبول جمع آوری شود. حداقل 5 میلی لیتر  خون بدون ماده ضد انعقاد توصیه می شود.  

2.  پس از نمونه گیری خون را روی یخ مرطوب نگاه دارید.    

3.  خون را به مدت 60 -30 دقیقه در دمای اتاق قرار دهید تا لخته تشکیل شود. سپس توسط سانتریفیوزژ یخچالدار (4^oC) سرم را جدا نمایید.

4.  سرم را داخل لوله های تمیز انتقال داده و آن را تا زمان آزمایش در فریزر ( ترجیحاً -70^oC)  نگاه دارید.

5.  برای جلوگیری از نتایج نادرست، نمونه گیری و نگهداری نمونه باید به درستی صورت گیر د.

6.  پس از جمع آوری نمونه، محل نمونه گیری را از نظر خونریزی یا کبودی بررسی نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه:

ü      ذوب و فریز مکرر نمونه مورد قبول نمی باشد.

ü      نمونه حرارت دیده قبل از انجام آزمایش مورد قبول نمی باشد.

ü      استفاده از نمونه همولیز شده، ایکتریک ( زردی) و لیپمیک  اجتباب گردد.

شرایط نگهداری:

1.  بالافاصله پس از جداسازی سرم، آن را در فریزر نگاه دارید. 

2.  در صورت انجام نشدن تست طی چند روز آینده، سرم را در فریزرهای 70^oC-  نگاه دارید. در صورت انجام تست طی 24 ساعت آینده آن را در 20^oC-  نگاه دارید.

3.  قبل از انجام آزمایش، نمونه فریز شده را در دمای اتاق قرار دهید و پس از ذوب شدن نمونه آن را به خوبی مخلوط نمایید. از تشکیل کف اجتناب گردد.

کاربردهای بالینی:

1.  تشخیص  کمبود جزء اول کمپلمان.

2.  بررسی بیماران دچار فقدان کمپلمان کل (CH50) نظیر بیماریهای کمپلکس ایمنی.

روش مرجع: -

روش ارجح: نفلومتری

سایر روشها: توربیدومتری، SRID

مقادیر مرجع:

منفی: 16 µgEq/ml >

مشکوک: µgEq/ml 16 – 18

مثبت: 18 µgEq/ml <

تفسیر: اندازه گیری فعالیت C1q نشانگر مقادیر جزء اول از کمپلمان (C1) موجود است. عدم وجود C1q در حضور مقادیر طبیعیC3 و C4 نشانگر کمبود جزء C1 می باشد. سطوح پایین C1q در حضور سطوح پایین C4 و سطوح طبیعی C3 ممکن است نشاندهنده حضور یک مهارکننده اکتسابی ( اًتوآنتی بادی) برای مهارکننده C1 استراز باشد. اندازه گیری C1q در بیماریهای کمپلکس ایمنی ارزش کلنیکی دارد.

کاهش سطح C1q: در سرم افراد دچار اختلالات مادرزادی نظیر نقص ارثی C1q، هیپوگاماگلوبینمی، واسکولیت، لوپوس اریتروماتوز سیستمیک و اختلالات اکتسابی نظیر آنژیوادم اکتسابی، سوء تغذیه شدید، انتروپاتی شدید با دست رفتن پروتئین و مصرف کمپلمان وابسته به کمپلکس ایمنی، کرایوگلوبینمی و لنفوپنی، C1q کاهش می یابد.

افزایش سطح C1q:  افزایش اکتسابی C1q در بیماری کالاآزار، عفونتهای مزمن و بیماریهای التهابی خود ایمن نظیر آرتریت روماتوئید مشاهده می شود.

عوامل مداخله گر :

·         خون تام در صورتیکه در سرما نگه داشته شود موجب فعال شدن سیستم کمپلمان شده، پروتئین های آن مصرف می شوند و منجر به کاهش کاذب اجزاء سیستم کمپلمان می گردد.

·         ذوب و فریز مکرر نمونه موجب از بین رفتن کمپلمان و کاهش کاذب آن می گردد.

·         نمونه سرم همولیز شده، ایکتریک و لیپمیک در نتایج آزمایش ممکن است تداخل نماید.

·         نمونه ای در دمای اتاق قرار گیرد، به مرور زمان کمپلمان آن مصرف شده و منجر به نتایج کاهش کاذب می گردد.

توضیحات:

·         غلظت C1q ممکن است در بیماران با آنژیوادم اکتسابی، واسکولیت ناشی از کمپلکس ایمنی، غلظت پایین مهار کننده  C1 ، سرطان، و یا لنفوم کاهش یابد.

·         عدم فعالیت و یا فعالیت پایین سطوح عملکردی C1q در حضور سطوح طبیعی آنتی ژن C1q می بایست با یک نمونه سرم جدید تکرار گردد تا غیر فعال شدن C1q در نتیجه نقل و انتقال نادرست نمونه رد گردد.

·          از آنجایی که پروتئین های کمپلمان در برابر حرارت حساس می باشند، نهایت دقت در نمونه برداری از خون، حمل و نقل و جدا کردن سرم و نگه داری آن باید به عمل آید.

          منابع :

1. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
2. سایت مایوکلنیک: http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Specimen/83374

3. Norbert W. Tietz, Clinical Guide to laboratory tests,Saunders 1983,ISBN 0-7216-8885-3, P: 130-131

4. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,P: 437-440

5. کاتالوگ کیت Dia Metra